Ἡ μελοποιημένη ἀρχαία ἑλληνικὴ ποίηση

     Εἶναι γνωστὸ πώς στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα συνυπῆρχε μὲ τὴ μουσικὴ καὶ ἐφόσον τὸ ἐπιθυμοῦσαν, αὐτὴ μποροῦσε νὰ ἀποδοθῆ μελωδικά. Δυστυχῶς ὅμως ἡ δυνατότητα αὐτὴ χάθηκε. Ἐδῶ θὰ προσπαθήσουμε νὰ βροῦμε τόν τρόπο πού λειτουργοῦσε καὶ αὐτὴν τὴν δυνατότητα θὰ τὴν  ἐνεργοποιήσουμε πάλι.

     Θὰ συλλέξουμε ὅσες πληροφορίες μπορέσουμε ἀπὸ τὶς ἐλάχιστες ὁμολογουμένως ποὺ ἔχουν διασωθεῖ. Θὰ τὶς ἀξιολογήσουμε καὶ κάποιες θὰ τὶς ἐπαναξιολογήσουμε. Τὰ ἐρωτήματα καί τὰ κενὰ ποὺ κατά τὴν πορεία θὰ ἐμφανίζονται, θὰ τὰ ἐρευνήσουμε. Τὶς ἀπαντήσεις ποὺ θὰ λάβουμε  θὰ τὶς ἐλέγξουμε καὶ ἐφόσον μπορέσουμε νὰ τὶς τεκμηριώσουμε, θὰ τὶς ἀξιοποιήσουμε. Σὰς προϊδεάζω γιὰ σημαντικώτατες γνώσεις καὶ  δεδομένα  ποὺ  πρώτη φορὰ  παρουσιάζονται στὰ νεώτερα τουλάχιστον χρόνια.  Τέλος, ὅλα αὐτὰ θά τα συνδυάσουμε γιὰ νὰ δοῦμε, ἀλλὰ κυρίως γιὰ νὰ ἀκούσουμε το ἀποτέλεσμα τῆς ἐφαρμογῆς τους πάνω σὲ στίχους τοῦ γνωστότερου καὶ σημαντικότερου ἴσως ποιητικοῦ ἔργου ποὺ γράφτηκε ποτὲ παγκοσμίως.

Ποίηση

           Ποίηση εἶναι ἡ μία ἀπό τὶς δύο βασικὲς μορφὲς λόγου, ἡ ἔμμετρη. Ἡ ἄλλη μορφὴ εἶναι ὁ πεζὸς λόγος. Ἡ θέση της στὸν ἀρχαῖο κόσμο, ἦταν σημαντικότατη. Αὐτὸ καταγράφεται καὶ μόνο ἀπό την ὕπαρξη τῶν μουσῶν στὴν ἑλληνικὴ μυθολογία. Αὐτές, ἐννέα σὲ ἀριθμό, ὅλες κόρες τοῦ Δία καί τῆς Μνημοσύνης, ὅπως λέγονταν, ἦταν προστάτιδες τῶν καλῶν τεχνῶν. Οἱ πέντε ἀπὸ αὐτὲς ἦταν προστάτιδες τῶν πέντε πιὸ βασικῶν είδῶν ποίησης τῆς ἐποχῆς. 

   Ἡ Καλλιόπη ἦταν ἡ μούσα τῆς ἐπικῆς ποίησης,  ἡ Πολύμνια τῆς ἱερῆς, ἡ Ἐρατὼ τῆς ἐρωτικῆς, ἡ Θάλεια τῆς κωμωδίας καί ἡ Μελπομένη τῆς τραγωδίας. Ύπήρχε ὅμως καὶ ἡ μούσα Τερψιχόρη ποὺ ἦταν ἡ προστάτιδα τοῦ χοροῦ καθώς καί ἡ μούσα Εὐτέρπη, ποὺ ἦταν ἡ προστάτιδα τῆς μουσικῆς. Τέλος ἡ Οὐρανία ἦταν ἡ μούσα τῆς ἀστρονομίας καὶ ἡ Κλειὼ τῆς ἱστορίας.  

Άγγεῖο

   Βλέπουμε λοιπόν, τὶς ἐννέα μοῦσες νὰ συνυπάρχουν σὰν ἕνα σύνολο, σὰν μιὰ ἑνιαία ὀντότητα. Φυσικὸ εἶναι νὰ θεωρήσουμε σὰν ἑνιαία ὀντότητα καὶ αὐτὰ ποὺ οἱ μοῦσες ἀντιπροσώπευαν. Θὰ πρέπει νὰ δεχθοῦμε δηλαδὴ τὴ συνύπαρξη τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς ποίησης καὶ ἑπομένως καὶ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, μὲ τὴ μελωδία, μὲ  τὸν χορό, μὲ τὴν ἁρμονία, μὲ τὴν ἁρμονία στὴν κίνηση ἀκόμη καὶ αὐτὴ τῶν οὐράνιων σωμάτων, ὅπως μᾶς ὑπέδειξε ἡ μούσα Οὐρανία, μὲ τὴν ἁρμονία σὲ κάθε λογῆς φυσικὸ ἐξελικτικὸ φαινόμενο, σὲ κάθε σπουδαῖο γεγονὸς ποὺ ἡ Ἱστορία μπορεῖ νὰ περιγράψη, ἀπὸ τότε ποὺ ὑπάρχει Ἱστορία, ἀπὸ τότε δηλαδὴ ποὺ ἐμφανίστηκε ὁ Χρόνος, ἀπὸ τὴν μεγάλη ἔκρειξη (ἂν θὰ θέλαμε νὰ δικαιολογήσουμε ἔτσι τὴν συνύπαρξη τῆς μούσας Κλειοῦς μὲ τὶς ὑπόλοιπες μοῦσες). Ἔτσι ἔχουμε μία πρώτη ἔνδειξη συνύπαρξης ποίησης καὶ μελωδίας.  

Οἱ Μοῦσες μὲ τὸν Ἀπόλλωνα, Μπαλντασάρε Περούτζι 16ος αἰώνας. Φωτογραφία Βικιπαίδεια

Μὲ εἰκόνα καὶ ἦχο

Ἐπικοινωνία

costasmantz@gmail.com

Σύνδεση