Τετρακτύς

Ἡ γνωστὴ Τετρακτύς

καὶ 432 Hz

Ἀπό τὸ βιβλίο…

     Θὰ θεωρήσουμε τὴν ὕπαρξη μιᾶς ἰδιαίτερης μορφῆς κύματος ποὺ λειτουργεῖ σὰν φυσικὸ ἐξελικτικὸ φαινόμενο, μιᾶς μορφῆς κύματος ποὺ ἡ Τετρακτύς (έδῶ) θὰ μποροῦσε νὰ περιγράψει τὴ δημιουργία καὶ τὴν διάδοση του. Γιὰ νὰ κάνουμε πιὸ κατανοητὸ τὸ φαινόμενο, θὰ θεωρήσουμε πὼς αὐτὸ δημιουργεῖται ἀπὸ μία ἐλαστικὴ χορδὴ ποὺ πάλλεται. Τὸ ἕνα ἄκρο της θὰ εἶναι σταθερὸ καὶ τὸ ἄλλο θὰ κινεῖται πάνω σὲ προβλεπόμενες καὶ ἐπιτρεπτὲς διαδρομὲς αὐξάνοντας ταυτόχρονα τὸ μῆκος τῆς χορδῆς. Μιὰ ἀπὸ αὐτὲς θὰ εἶναι ἡ διαδρομὴ  ἀπὸ τὴν κορυφὴ πρὸς μιὰ ἀπὸ τὶς δύο ἄκρες τῆς βάσης τοῦ τριγώνου, αὐτὴ μὲ τὴν τιμὴ 27. Θὰ εἶχε δηλαδὴ τὴ διεύθυνση τῆς εὐθείας 1-27 καὶ ἀρχικὴ θέση τοῦ κινούμενου ἄκρου, τὸ σημεῖο 1 (ἀρχικὸ μῆκος χορδῆς ἴσο μὲ 1). Ἂς θεωρήσουμε ἐπίσης ὅτι τὸ ἰδιαίτερο αὐτὸ κύμα ποὺ θὰ δημιουργεῖται ἔχει τὰ χαρακτηριστικὰ ἤχου καὶ ὅτι ἡ ἐξέλιξη τοῦ φαινομένου ἔχει σχέση μὲ τὴ συχνότητα του. Θὰ ὑποθέσουμε  ὅτι ἡ συχνότητα τοῦ ἤχου μας, λόγω τῆς αὐξανόμενης τάσης τῆς χορδῆς, κάθε φορὰ θὰ ἰσοῦται μὲ τὸ μῆκος της.  Ἔτσι, ὅταν τὸ κινούμενο ἄκρο της φτάσει στὴ θέση 27, τότε καὶ ἡ συχνότητα τοῦ παραγόμενου ἤχου θὰ ἔχει τὴν τιμὴ 27 Hz. Ἡ ἑπόμενη θέση τοῦ κινούμενου ἄκρου τῆς χορδῆς θὰ εἶναι ἡ διπλάσια. Ὅπως γνωρίζουμε, ἡ ἀμέσως ἑπόμενη συχνότητα μὲ ἴδια αἰσθητικὴ ἀξία, εἶναι ἐπίσης ἡ διπλάσια (54 Hz). Βλέπουμε λοιπόν ὅτι στὴ λογικὴ δημιουργίας τοῦ εὔρους μιᾶς μουσικῆς ὀκτάβας συμμετέχουν  ἄμεσα καὶ οἱ δύο γενεσιουργοὶ ἀριθμοί, ὁ δύο καὶ ὁ τρία. Ἡ ἑπόμενη στάση θὰ εἶναι τὰ 108 Hz, στὴ συνέχεια τὰ 216 Hz, γιὰ νὰ φτάσουμε στὰ 432 Hz καὶ ἐὰν θέλουμε μποροῦμε νὰ συνεχίσουμε.

    Τὸν ἀριθμὸ 432, τὸν συναντήσαμε στὴ προσπάθεια σύγκλισης μεταξὺ τῶν ἀριθμῶν π καὶ πφ=6/5·φ2 , τὴν ὁποία πρώτη φορὰ παρουσίασα μὲ εἰσήγηση μου στὴν 7η μαθηματικὴ ἑβδομάδα Θεσσαλονίκης τὸ 2015. Ἐκεῖ, εἴδαμε νὰ προκύπτει σὰν δωδέκατος ὅρος τῆς ἀκολουθίας Δν=δ·φν.

Δ12=δ·φ12=432,0041666… μὲ  δ=1,34164…

   Ὁ ἐνδιάμεσος ἀριθμὸς δ εἶχε πρωτοεμφανιστεὶ στὸ πολὺ ἰδιαίτερο ἰσοσκελὲς τρίγωνο τοῦ ὁποίου ἡ βάση του εἶναι ἴση μὲ τὸ ὕψος πρὸς αὐτήν. Λόγῳ τῆς ὕπαρξης σὲ αὐτὸ τῶν ἀναλογιῶν τῆς χρυσῆς τομῆς (ἀριθμὸς φ), καθὼς καὶ γιὰ τὴ σπουδαιότητα τοῦ γεωμετρικοῦ αὐτοῦ σχήματος, τὸ ἀποκάλεσα Χρυσὸ Τρίγωνο.

     

    Βλέπουμε λοιπὸν πὼς ὁ ἀριθμὸς 432 προκύπτει καὶ ἀπὸ τὸν λόγο 3/2 ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸν ἀριθμὸ φ. Ἔτσι ἀρχίζει νὰ ἐμφανίζεται  ἡ προσδοκώμενη  σχέση τοῦ ἀριθμοῦ φ καὶ μὲ τὶς τονικὲς μουσικὲς ἀξίες καὶ μὲ τὴν πυθαγόρεια μουσικὴ κλίμακα. Χωρὶς νὰ ἀποτελεῖ μείζων θέμα γιὰ τὴν συνέχεια, μὲ βάση τὸ σχέδιο ἁρμονίας τῶν σφαιρῶν ποὺ τοῦ ἀποδίδεται ἀλλὰ καὶ τῆς προσπάθειας ἑρμηνείας του, μποροῦμε νὰ ὑποθέσουμε ὅτι ὁ Πυθαγόρας ἦταν γνώστης τοῦ ἀριθμοῦ φ καὶ τῶν δυνατοτήτων του, γεγονὸς ποὺ ἐπιτρέπει νὰ δεχτοῦμε  τὴν πιθανότητα ὁ ἀριθμὸς φ νὰ χρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν ἴδιο γιὰ νὰ καταλήξει στὸ λόγο  3/2 τῶν συχνοτήτων. Ὁ ἀριθμὸς 432, σὰν τιμὴ συχνότητας, καὶ μὲ βάση διαδικτυακῶν πηγῶν ποὺ ὑπόκεινται σὲ κρίση, ἀποτελοῦσε ἐπιλογὴ ἀναφορὰς καὶ κουρδίσματος μουσικῶν ὀργάνων ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα χρόνια μέχρι καὶ πρὶν ἀπὸ λίγες δεκαετίες.

      Βέβαια, αὐτὸ ποὺ εἴδαμε μέχρι τώρα καὶ πράγματι ἔχει πολὺ μεγάλο ἐνδιαφέρον εἶναι ὅτι ὁ ἀριθμὸς 432 προέκυψε τόσο ἀπὸ τὸν ἀριθμὸ φ, ποὺ ὄντος σὰν λόγος εὐθύνεται γιὰ πλεῖστα φυσικὰ ἐξελικτικὰ φαινόμενα, ὅσο καὶ ἀπὸ τὴν Τετρακτύν  καὶ τὴν ἀναλογία 3/2 τῆς μουσικῆς κλίμακας τοῦ Πυθαγόρα. Αὐτὸ ὅμως ποὺ προέκυψε εἶναι ἁπλὰ ἕνας ἀριθμός. Δὲν εἶναι συχνότητα. Ἡ συχνότητα εἶναι ἕνα παράγωγο μέγεθος. Εἶναι ἕνα μέγεθος ποὺ προέκυψε ἀπὸ θεμελιώδη μεγέθη τῶν ὁποίων τὶς μονάδες τους, ἐμεῖς ὁρίσαμε αὐθαίρετα. Θὰ φάνταζε ὄμορφο, καθὼς θὰ μποροῦσε νὰ ἐξηγήσει καὶ νὰ ἀποδείξει ὅτι ἕνας ἁπλὸς γεωμετρικὸς μηχανισμός, ποὺ ξεκίνησε μὲ τὴν εὕρεση τοῦ ἀριθμοῦ π καὶ  τὸν τετραγωνισμὸ τοῦ κύκλου, ὅπως καὶ ἡ Πυθαγόρεια Μουσικὴ Κλίμακα μὲ τὴν «ἱερὰ» Τετρακτύν, ἔχουν ἀπόλυτα ἐναρμονισμένη σχέση μεταξὺ τους. Ἐκτὸς καὶ ἐὰν στὶς μονάδες μήκους καὶ χρόνου ἔχουν δοθεῖ συγκεκριμένες τιμές, ἱκανὲς νὰ ὑποστηρίξουν ἕνα γενικώτερο σχέδιο. Θὰ τὸ δοῦμε ἀργότερα.

Ἐπικοινωνία

costasmantz@gmail.com

Σύνδεση