Ὁ ρυθμὸς στὰ ὁμηρικὰ ἔπη - Δακτυλικός ρυθμός

    Ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα γνωρίζουμε ὅτι ὁ ρυθμὸς στὰ ὁμηρικὰ ἔπη ἦταν ὁ δακτυλικὸς. Τί σημαίνει ὅμως δακτυλικὸς ρυθμός; Γιὰ νὰ ἀπαντήσουμε καὶ μάλιστα καθ’ ὑπόδειξη τῆς λέξης, θὰ πρέπει νὰ κοιτάξουμε τὸ δάκτυλο τοῦ χεριοῦ μας. Αὐτὸ καὶ κάναμε. 

     Εἴδαμε ὅτι ὁ δάκτυλος ἀποτελεῖται ἀπὸ τρία ὀστά, τὶς φάλαγγες. Ἀποτελεῖται ἀπὸ μία φάλαγγα μὲ τὸ μεγαλύτερο μῆκος καὶ ἀπὸ δύο μικρότερες, ποὺ τὸ μῆκος τους μαζὶ εἶναι ὅσο τῆς μεγαλύτερης. Ἔτσι ὑποθέσαμε ὅτι ἡ μεγάλη φάλαγγα  ἀντιστοιχεῖ σὲ μακρόχρονη συλλαβὴ ἐνῶ οἱ δύο μικρότερες φάλαγγες ἀντιστοιχοῦν σὲ δύο ἴσες σὲ διάρκεια βραχύχρονες συλλαβές. Ἔτσι ἑρμηνεύσαμε τὴ λέξη «δακτυλικὸς»  καὶ ἔτσι προσπαθήσαμε νὰ δώσουμε ρυθμὸ στὰ ὁμηρικὰ ἔπη, κάποιες φορὲς μὲ ἐπιτυχία, κάποιες φορὲς πάλι ὄχι, ὁπότε μὲ συμψηφισμούς, συγκερασμοὺς καὶ ἁπλουστεύσεις θελήσαμε νὰ προσαρμόσουμε τοὺς στίχους στοὺς κανόνες ποὺ ἐμεῖς θέσαμε μεταγενέστερα. Εἶναι φανερὸ ὅτι κάτι δὲν κάναμε σωστά! Τὸ λάθος μας ἦταν στὸ μέτρημα τῶν φαλάγγων ὅπου θεωρήσαμε ὅτι οἱ δύο μικρότερες φάλαγγες εἶναι ἴσες μεταξὺ τους. Εἶναι κάτι ποὺ καὶ μὲ ἁπλὴ παρατήρηση φαίνεται ὅτι δὲν εἶναι σωστό. Εἴπαμε ὅτι ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα εἶναι γλώσσα δεικτικὴ ἀλλὰ καὶ μαθηματική. Ἐὰν ἤθελε νὰ μᾶς πεῖ ὅτι ὁ ρυθμὸς στὰ ὁμηρικὰ ἔπη εἶναι μακρύς-βραχύς-βραχύς (δεύτερο-τέταρτο-τέταρτο), θὰ μᾶς τὸ ἔλεγε μὲ διαφορετικὸ τρόπο, κατανοητὸ καὶ ἀπόλυτο.

     Θὰ πρέπει λοιπόν νὰ διορθώσουμε αὐτὸ τὸ λάθος.

   Θὰ μποῦμε στὴ διαδικασία τοῦ αὐτονόητου, θὰ μετρήσουμε τὴ μήκη τῶν φαλάγγων καὶ θὰ βροῦμε τοὺς μεταξὺ τους λόγους (ἀναλογίες).

    Μὲ θαυμασμὸ βλέπουμε ὅτι οἱ μεταξύ τους λόγοι εἶναι οἱ λόγοι τῆς χρυσῆς τομῆς. Δηλαδή, ἡ ἴδια ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα μᾶς εἶπε ὅτι οἱ ἀναλογίες ἀπόδοσης τῶν χρονικῶν ἀξιῶν τῶν συλλαβῶν στὰ ὁμηρικὰ ἔπη ἔχουν τιμὴ ἴση μὲ τὴν τιμὴ τῆς χρυσῆς τομῆς.